2025 च्या NEET-UG परीक्षेचे आयोजन कागद-पेन पद्धतीने होणार असल्याचे नॅशनल टेस्टिंग एजन्सीने (NTA) जाहीर केले आहे. वैद्यकीय शाखेतील पदवी अभ्यासक्रमांसाठीच्या या प्रवेश परीक्षेबाबत यंदा अनेक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आले आहेत.
NEET-UG परीक्षा कशासाठी?
NEET म्हणजे नॅशनल एलिजिबिलिटी कम-एंट्रन्स टेस्ट. भारतभरातील MBBS, BDS, आयुर्वेद, होमिओपथी, युनानी, सिद्ध आणि योग व नॅचरोपथी (AYUSH) अभ्यासक्रमांसाठी प्रवेश प्रक्रिया NEET-UG च्या माध्यमातून पार पडते. 2019 पासून नॅशनल मेडिकल कमिशनच्या वतीने NTA ही परीक्षा आयोजित करत आहे.
याशिवाय, सशस्त्र सैन्य वैद्यकीय सेवा (AFMS) अंतर्गत B.Sc नर्सिंग कोर्सेससाठीदेखील NEET-UG परीक्षा द्यावी लागते.
2025 NEET-UG परीक्षा कशी असेल?
यंदाच्या परीक्षेसाठी कम्प्युटर-आधारित पद्धतीचा अंदाज वर्तवला जात होता. मात्र, अंतिमतः कागद-पेन पद्धतीनेच परीक्षा घेण्यात येणार आहे.
* परीक्षा OMR पद्धतीने होईल. विद्यार्थ्यांना उत्तर पर्याय असलेल्या गोळ्यांवर (bubbles) रंगवून उत्तर नोंदवावे लागेल.
* परीक्षा एकाच दिवशी, एकाच सत्रात, 13 भाषांमध्ये आयोजित केली जाईल.
* तीन तास व वीस मिनिटांची परीक्षा असेल, ज्यामध्ये 200 प्रश्न असतील. यातील 180 प्रश्न सोडवणे अनिवार्य असेल.
* बरोबर उत्तरासाठी 4 गुण, तर चुकीच्या उत्तरासाठी 1 गुण वजा केला जाईल.
* अभ्यासक्रमात 11वी आणि 12वीतील भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि जीवशास्त्र विषयांचा समावेश असेल. अभ्यासक्रमाची सविस्तर माहिती nmc.org आणि nta.ac.in या वेबसाइट्सवर उपलब्ध आहे.
2024 च्या परीक्षेतील गोंधळ
2024 च्या NEET-UG परीक्षेत अनेक गोंधळ घडले होते. 23 लाखांहून अधिक विद्यार्थ्यांनी या परीक्षेत सहभाग घेतला होता. काही केंद्रांवर पेपर फुटल्याचे आरोप झाले.
निकाल लागल्यानंतर 67 विद्यार्थ्यांनी 720 पैकी 720 गुण मिळवल्याची नोंद झाली, ज्यामुळे परीक्षा प्रक्रियेवर शंका उपस्थित करण्यात आली. त्यापैकी 6 विद्यार्थ्यांनी हरियाणातील झज्जर जिल्ह्यातील एका केंद्रावरून परीक्षा दिली होती.
तसेच, 1563 विद्यार्थ्यांना दिलेल्या ग्रेस मार्क्समुळे प्रचंड वाद निर्माण झाला. हा वाद सुप्रीम कोर्टात पोहोचला. यानंतर NTA ने ग्रेस मार्क्स रद्द केले.
गोंधळानंतर केंद्र सरकारने परीक्षा प्रक्रियेतील पारदर्शकता वाढवण्यासाठी उच्चस्तरीय समिती स्थापन केली.
उच्चस्तरीय समितीच्या शिफारसी
इस्रोचे माजी अध्यक्ष डॉ. के. राधाकृष्णन यांच्या नेतृत्वाखालील समितीने पुढील शिफारसी केल्या होत्या:
* NTA कडे फक्त प्रवेश परीक्षांचेच काम असावे.
* परीक्षा ऑनलाइन पद्धतीने व अनेक टप्प्यांमध्ये घेतल्या जाव्यात.
* प्रक्रिया अधिक सुरक्षित व सुरळीत होण्यासाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर व्हावा.
केंद्र सरकारने सुप्रीम कोर्टात या शिफारसींची अंमलबजावणी केली जाईल असे सांगितले होते. मात्र, 2025 मध्ये या शिफारसी लागू करण्यात येणार नाहीत, कारण परीक्षा प्रक्रिया तोंडावर आलेली आहे आणि शेवटच्या क्षणी बदल करणे अवघड ठरू शकते.
2025 च्या परीक्षेसाठी NTA ने APAAR (Automated Permanent Academic Account Registry) प्रणाली लागू केली आहे. विद्यार्थ्यांनी अर्ज करताना आधार क्रमांकाचा वापर करणे अनिवार्य असेल. ही प्रणाली परीक्षा प्रक्रिया अधिक पारदर्शक व सक्षम करण्यासाठी वापरली जाणार आहे.
विद्यार्थ्यांनी NEET-UG 2025 साठी NTA व NMC च्या अधिकृत वेबसाइट्सवर उपलब्ध असलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांचा अभ्यास करावा. परीक्षेची अचूक तारीख अद्याप जाहीर झालेली नाही. परीक्षा कागद-पेन पद्धतीने असल्यामुळे सराव करताना OMR शीट वापरणे उपयुक्त ठरेल.
2025 च्या NEET-UG परीक्षेसाठी काही महत्त्वाचे बदल झाले असले तरी परीक्षा प्रक्रिया सुरळीत आणि पारदर्शक ठेवण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. 2024 च्या गोंधळामुळे विद्यार्थ्यांसमोर परीक्षा प्रक्रियेबाबत साशंकता असली, तरी NTA ने यंदा अधिक चांगल्या व्यवस्थेसाठी उपाययोजना केल्याचे स्पष्ट केले आहे.